Comments, texts about what is happening on TV, the arts and society. Feel free to visit, comment, agree or disagree.
Παρασκευή 29 Αυγούστου 2008
Πέμπτη 28 Αυγούστου 2008
Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ -ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Κάθε οργανισμός επιδεικνύει προτίμηση σε κάποια δραστηριότητα περισσότερο ή λιγότερο δημιουργική ή/και αποτελεσματική: ο ΟΠΕΠ επενδύει κυρίως στη δημιουργία δικτύων μέσα από προγράμματα κυρίως της ΕΕ αλλά και σε συνεργασία με ξένα μορφωτικά ινστιτούτα, όπως στον διαγωνισμό «Ψηφιοποιημένο φιλμ και βίντεο», «που μπορεί να καταπολεμήσει τον ψηφιακό αναλφαβητισμό», κατά τον πρώην πρόεδρο του ΟΠΕΠ, κ. Μαύρο. Η ψηφιακή τεχνολογία δίνει μεγάλες δυνατότητες. Σύμφωνα με τον κ. Ζαχόπουλο, «προβολή του ελληνικού πολιτισμού σημαίνει και ανταποδοτικότητα ψηφιακή. Για την ώρα υπάρχει πολυδιάσπαση και μένουν απ' έξω βασικές στρατηγικές προτεραιότητες. Πρέπει να ολοκληρώσουμε την ψηφιοποίηση του Εθνικού Αρχείου Μνημείων, την ψηφιοποίηση των αντικειμένων των μουσείων, και να επεξεργαστούμε την πρόσβαση με την καταβολή κάποιου τέλους. Και αυτό συσχετίζεται με την ενίσχυση του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας στην ψηφιοποίησή του και με δυνατότητα διεκδίκησης πνευματικών δικαιωμάτων, γιατί είναι απίστευτοι αυτοί που χρησιμοποιούν τα ελληνικά σύμβολα αυθαίρετα, χωρίς καμία άδεια, με τρόπο κερδοφόρο για τους ίδιους. Ολα αυτά σκοπό έχουν να αποφέρουν κέρδη». Η ψηφιοποίηση ενδιαφέρει και το Ιδρυμα Σ. Νιάρχου, που ενέκρινε δαπάνη, και ύστερα από γνωμοδότηση του κ. Ζαχόπουλου εκ μέρους του ΥΠΠΟ, του κ. Δεληβοριά του Μουσείου Μπενάκη και του κ. Μπαμπινιώτη, «τότε πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών», για την ψηφιοποίηση των ελληνικών μύθων από τον κ. Λαμπρινουδάκη του Πανεπιστημίου της Βέρνης. Οταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα, θα είναι δωρεάν online για όλους τους φοιτητές και ερευνητές. Σημαντικό για το Ιδρυμα Νιάρχου, είναι να υπάρχει συνέχεια στις δράσεις που αναλαμβάνονται και να μην αποτελούν μεμονωμένες προσπάθειες, κάτι που πρέπει να γίνει κατανοητό ως ανάγκη και από το ελληνικό Δημόσιο. Γι' αυτό και για το Ιδρυμα Νιάρχου υπάρχει και το benchmarking, δηλαδή η δημιουργία σημείων αναφοράς και μέτρων σύγκρισης μέσω έρευνας μετά την ολοκλήρωση ενός προγράμματος: «Δεν φτάνει να έχεις μια καλή ιδέα και να τη χρηματοδοτείς• πρέπει να δεις τα αποτελέσματα. Και εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε αυτή την αξιολόγηση για κάθε δωρεά, ανεξαρτήτως ποσού, και μάλιστα συμμετέχουμε στην αξιολόγηση. Δηλαδή, παίρνουμε την αξιολόγηση από το ίδιο το πανεπιστήμιο ή το μουσείο, αλλά στέλνουμε και δικούς μας ανθρώπους κατά τη διάρκεια ή μετά το τέλος της έκθεσης ή του προγράμματος, και παίρνουμε συνεντεύξεις από τους χρήστες, συχνά ανώνυμα, με τη συμπλήρωση κάποιας ειδικής φόρμας που έχουμε» λέει το Ιδρυμα Σ. Νιάρχου. «Μας ενδιαφέρει τι έχουν να μας πουν οι χρήστες, ώστε την επόμενη φορά που θα γίνει μια δωρεά στον ίδιο οργανισμό να μπορέσουμε να καλυτερεύσουμε το πρόγραμμα. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι κάτι αντίστοιχο κάνει και το ΥΠΠΟ και ότι ο προϋπολογισμός του επηρεάζεται απ' αυτό• αν, δηλαδή, ένα πρόγραμμα δεν πάει καλά, φανταζόμαστε ότι μειώνεται ή κόβεται και ανάλογα δίνονται περισσότερα χρήματα σε προγράμματα που πάνε καλά και βοηθούν τον πολιτισμό». Στο πλαίσιο της νέας εποχής του εξορθολογισμού των πρακτικών και της αναγωγής τους σε μετρήσιμα μεγέθη κατά τους νόμους της αγοράς, το ΥΠΠΟ, λέει ο κ. Ζαχόπουλος, ερευνά «τι έγιναν οι απόφοιτοι που ήρθαν στην Ελλάδα για την εκμάθηση της γλώσσας από το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας και το Ιδρυμα Μελετών της Χερσονήσου του Αίμου και ήδη υπάρχουν τα πρώτα συμπεράσματα που δείχνουν ότι κάποιοι κατέχουν ηγετικούς ρόλους στις πατρίδες τους». Αυτή η πρακτική είναι συνεπής με αντίστοιχες έρευνες στη Βρετανία προτού δοθούν υποτροφίες σε σπουδαστές από χώρες της Ασίας ή της πρώην Ανατολικής Ευρώπης και στο πλαίσιο της δημόσιας διπλωματίας. Σκοπός είναι οι μελλοντικοί απόφοιτοι και γνώστες του βρετανικού εν προκειμένω πολιτισμού, που θα μεταφέρουν τη θετική _ κατά τα αναμενόμενα _ άποψη για τη χώρα όπου σπούδασαν, να είναι ταυτόχρονα και άτομα που επηρεάζουν την πολιτική ή την οικονομία της χώρας τους.
Εν κατακλείδι
Οι καθ’ ύλην αρμόδιοι καταθέτουν λοιπόν προτάσεις σχετικά με τις ανάγκες προβολής του ελληνικού πολιτισμού τον 21ο αιώνα, οι οποίες στο πλαίσιο μιας προσπάθειας ανανέωσης αφορούν: στην οικονομική ανταποδοτικότητά του, το τέλος της προγοναλατρείας, τη συνειδητοποίηση ότι η Ελλάδα κρίνεται για τα έργα της τη σημερινή εποχή, συνέργειες με άλλους οργανισμούς, υιοθέτηση της ψηφιακής τεχνολογίας και εξάπλωση σε περιοχές των Βαλκανίων και της Ανατολής –καταρχήν- με τις ευλογίες της δημόσιας διπλωματίας, και βασικό άξονα τη γλώσσα κατά τις πρακτικές των ξένων μορφωτικών ιδρυμάτων. «Σ’ ένα μεγάλο εγχείρημα εθνικής και διακομματικής εμβέλειας όπως είναι η αναδιάρθρωση στον τρόπο προβολής του ελληνικού πολιτισμού, εκτός από τη συνεργασία όλων των Υπουργείων, φορέων, οργανισμών και Ιδρυμάτων», θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι «απαιτείται και διεπιστημονική προσέγγιση από ειδήμονες σε θέματα όπως για παράδειγμα η ιστορία, οι ανθρωπιστικές σπουδές, όσο και από ειδήμονες στο μάρκετινγκ, την επικοινωνία και το μάνατζμεντ», συμπληρώνει ο κ. Τζανάκης του Υπουργείου Εξωτερικών. Για αγαστή σύμπνοια και «συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και υπουργεία» κάνει λόγο και ο πρόεδρος του ΟΠΕΠ κ. Σιώψης, προκειμένου να γίνει αντιληπτό ότι «σε μια εποχή που μιλάμε για επενδύσεις, ο πολιτισμός είναι σαφώς η ασφαλέστερη επένδυση.»
Παρά τις ειδυλλιακές διακηρύξεις, θα πρέπει να παραδεχθεί κανείς ότι η εικόνα είναι ακόμη θολή, με πολλούς φιλόδοξους στόχους και πρόγραμμα το οποίο για να πραγματοποιηθεί, πέρα από τους οικονομικούς και ανθρώπινους πόρους, χρειάζεται _ όσον αφορά το Δημόσιο _ ευελιξία, διάθεση ανανέωσης, μέθοδο, αποτελεσματικότητα, συνέχεια και συνέπεια. Η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό κράτος δεν έχει διακριθεί στους εν λόγω τομείς, ενώ έχει δρέψει δάφνες στις καθυστερήσεις, στην τεμπελιά, στην αδιαφορία και την καταφυγή στην επανάληψη πολιτισμικών στερεοτύπων προκειμένου να αποφύγει δράση και ευθύνες. Χρειάζεται να ληφθεί σοβαρά υπόψη το συμφέρον του ελληνικού πολιτισμού και των Ελλήνων, ώστε –για παράδειγμα- να συμπτυχθούν φορείς που αλληλοεπικαλύπτονται, (όπως για παράδειγμα «οι επικαλύψεις κυρίως μεταξύ ΟΠΕΠ και ΕΙΠ», σύμφωνα τα λεγόμενα του κ. Ζαχόπουλου αλλά και άλλων εκ των συνομιλητών), για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, να εξοικονομηθούν πόροι και να κερδηθεί ο χαμένος χρόνος.
Μένει λοιπόν να δούμε αν το όραμα θα καταφέρει να συνδυαστεί με ένα πιο σύγχρονο μάνατζμεντ (που οπωσδήποτε πρέπει να περιλαμβάνει το λεγόμενο «empowrment», δηλαδή το μοίρασμα αρμοδιοτήτων σε συνεργάτες), με επιτυχημένες συνέργειες και πραγματικό εκσυγχρονισμό. Οι υπερβάσεις που πρέπει να γίνουν είναι πολλές και χρειάζεται μεγάλη αισιοδοξία για να πιστέψουμε ότι αυτή τη φορά οι αγαθές προθέσεις θα «βάλουν φωτιά» στη συνείδηση της προγονόπληκτης γραφειοκρατίας του πολιτισμού.
ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Η σχέση με Κεντρική Ευρώπη - Αμερική
Είναι μέσα στους στόχους οι μεγάλες αγορές της Δυτικής Ευρώπης και της Αμερικής; «Στους χώρους αυτούς υπάρχει ήδη δραστηριότητα μέσα από πανεπιστήμια, ιδιωτικούς φορείς, μέσα από την Εκκλησία. Εκεί θα μπούμε σε ένα δεύτερο στάδιο» λέει ο κ. Μπαμπινιώτης. «Θα αφήσουμε αρχικά να γίνονται διάφορες επ' ευκαιρία εκδηλώσεις, επετειακές και άλλες, όχι με τον συστηματικό χαρακτήρα των εστιών πολιτισμού με έμφαση στη γλώσσα και τα περί αυτήν». Αλλωστε το υπουργείο Παιδείας «έχει προγράμματα ανταλλαγών και υποτροφιών με την Κεντρική Ευρώπη» λέει ο κ. Μαύρος. Για άλλη μία φορά ο ιδιωτικός τομέας στρέφεται με μεγαλύτερο θάρρος σε πιο δύσκολες και απαιτητικές αγορές. Το Ιδρυμα Νιάρχου που εστιάζει στην εκπαίδευση κατ' αρχήν εννοεί με τον όρο αυτόν ότι «οι ρίζες της εκπαίδευσης, ειδικά στον δυτικό πολιτισμό, ξεκίνησαν από την Ελλάδα και απλώνονται ακόμη και σήμερα. Ετσι π.χ. έχουμε ιδρύσει στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ στην Αμερική μια έδρα ελληνικών σπουδών, όπου εκεί μας ενδιαφέρει να γίνεται η εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Τα μαθήματα αυτά είναι μέρος των προαιρετικών μαθημάτων που μπορούν να πάρουν οι φοιτητές, τα οποία όμως μετρούν προς βαθμολογία, ενώ επίσης μας ενδιαφέρει πολύ και η διοργάνωση ορισμένων συνεδρίων, και ομιλιών στο Γέιλ που αφορούν θέματα που επηρεάζουν και απασχολούν την Ελλάδα σήμερα, όπως π.χ. το πρόβλημα μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, αλλά και θέματα αναστήλωσης μνημείων και θέματα πολιτισμού και εκπαίδευσης». Σοβαρή δραστηριότητα όμως αναπτύσσει και το Ίδρυμα Α. Ωνάση στο εξωτερικό, από τα Βαλκάνια ως τις ΗΠΑ, επιχορηγώντας εκπαιδευτικά ιδρύματα με έμφαση στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και γραμματείας. Διαλέξεις και σημαντικές εκθέσεις συμπληρώνουν το «ψηφιδωτό» της πολυσχιδούς δραστηριότητας του Ιδρύματος, ενώ το θυγατρικό κοινωφελές Ίδρυμα Α. Ωνάσης, στη Νέα Υόρκη, «εγκαινιάστηκε το 2000, με μια μεγάλη έκθεση ζωγραφικής και γλυπτικής Ελλήνων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα.»
Η ΝΕΑ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΚΑΙ Ο –ΠΙΘΑΝΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΣ- ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ, ΔΡΑΣΗ, ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ:
Πώς θα προσελκύσει ο ελληνικός πολιτισμός το ενδιαφέρον των «ξένων» σε μια εποχή που η φιλελληνική ματιά εξέλιπε; Ποιοι είναι οι στόχοι; Πόσο έχει συνειδητοποιήσει η Ελλάδα τον ρόλο που μπορεί να παίξει αλλά και το κατεπείγον της δράσης στον νέο πολιτιστικό _ και όχι μόνο _ χάρτη της ΝΑ Ευρώπης; Τι έχει να πουλήσει η Ελλάδα στο εξωτερικό εκτός από αναμνήσεις;
Καταρχήν χρειάζεται μια πιο ανανεωμένη εικόνα: «Μέσω της εκπαίδευσης και διαφόρων εκθέσεων που πραγματοποιούμε στο εξωτερικό προσπαθούμε να προωθούμε τον ελληνικό πολιτισμό αλλά και να συνδέουμε τους ανθρώπους με τη σημερινή εικόνα της Ελλάδας. Γιατί στο εξωτερικό υπάρχει μια αντίληψη ότι η Ελλάδα είναι μόνο ένδοξο παρελθόν» μας πληροφορεί το Ίδρυμα Νιάρχου. «Επιπλέον γίνεται προσπάθεια να κερδίσουμε κυρίως τη νέα γενιά στο εξωτερικό, διότι οι νέοι είναι οι μελλοντικοί ηγέτες σε όλους τους τομείς της κοινωνίας. Θέλουμε να πούμε ότι η Ελλάδα είχε έναν καταπληκτικό πολιτισμό που υπάρχει ακόμη και συνεχώς βελτιώνεται και υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι νέοι καλλιτέχνες και ερευνητές στην Ελλάδα. Αυτό θέλουμε να προβάλουμε προς τα έξω. Στα θέματα όμως του know-how η πρόοδος είναι μεγαλύτερη στο εξωτερικό και θέλουμε να τα φέρουμε στην Ελλάδα ώστε να συμπληρώνονται και να διορθώνονται τα πράγματα όπου χρειάζεται». Αλλο σημαντικό εφόδιο στην «εκστρατεία» προβολής του ελληνικού πολιτισμού είναι η «άρση των ιδεολογικών αγκυλώσεων», κατά τον κ. Ζαχόπουλο, μαζί με «τον διάλογο και τη συνεργασία, ιδίως στις περιοχές όπου η Ελλάδα έχει διεισδυτικότητα και αποδοχή» όπως η Βαλκανική και η Ασία. Και συμπληρώνει: «θα έλεγα ότι όλα αυτά συνδέονται και με άρση ιδεολογικών αγκυλώσεων και στον τομέα της παιδείας, με δύο τρόπους: την ίδρυση του διεθνούς πανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη, και ταυτόχρονα με τη δυνατότητα ίδρυσης μη-κρατικών πανεπιστημίων. Αυτά θα έπρεπε να τα έχουμε κάνει από δεκαετιών αν ρεύματα του παρελθόντος δεν μας κρατούσαν δέσμιους. Υπάρχει ακόμη περιθώριο, αρκεί οι μειοψηφίες να μην επιβάλλουν το δίκαιό τους της βίας και αυθαιρεσίας, απέναντι στη βούληση και τις συντριπτικές ανάγκες της κοινωνίας.»
«Η Ελλάδα διαθέτει τέσσερα βασικά στοιχεία: ναυτιλία, απόδημο Ελληνισμό, το Ολυμπιακό ιδεώδες και τον πολιτισμό της», απαντά ο κ. Δημήτριος Τζανάκης, Πολιτιστικός Σύμβουλος της αρμόδιας Ε1 Διεύθυνσης Μορφωτικών και Πολιτιστικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών. «Η επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό, ενισχύει την εικόνα της Ελλάδας και τις θέσεις της ευρύτερα. Σαφώς το Υπουργείο Εξωτερικών με τις δραστηριότητες των πρεσβειών παίζει ένα ρόλο, ακόμη και στην επιστροφή αρχαιοτήτων», λέει ο κ. Ζαχόπουλος, ενώ κατά τον κ. Μπαμπινιώτη: «Είναι γνωστό ότι αναπτύσσεται στις μέρες μας και από καιρό, και με πρωτοβουλία μεγάλων χωρών, η λεγόμενη πολιτιστική διπλωματία. Δηλαδή θεωρείται μέσα στο έργο των διπλωματικών υπηρεσιών, των πρεσβειών και του Υπουργείου Εξωτερικών, να υπάρχει και μια δραστηριότητα καθαρά σε πολιτιστικό επίπεδο.» (Το Εθνικό Ίδρυμα Πολιτισμού υπαγόταν στο Υπουργείο Εξωτερικών μέχρι το 2002.) Πολιτική και πολιτισμός συμπορεύονται στις περιπτώσεις όλων των μεγάλων μορφωτικών ινστιτούτων των ξένων χωρών στο πλαίσιο της δημόσιας διπλωματίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Αγγλία, όπου η δημόσια διπλωματία συμπορεύεται ή και υποδεικνύει σε μερικές περιπτώσεις τα πεδία δράσης της πολιτιστικής πολιτικής, αφήνοντας φυσικά το αναγκαίο πεδίο ελευθερίας στους οργανισμούς που έχουν αποδείξει την χρησιμότητά τους στη δημιουργία και εμπέδωση θετικού κλίματος υπέρ της χώρας τους, όπως το Βρετανικό Συμβούλιο.
«Η Ελλάδα πρέπει να αλλάξει παντελώς μοντέλο γιατί έχουν αλλάξει τα δεδομένα», λέει ο κ. Τζανάκης. «Πρέπει να επενδύσει στον Διαπολιτισμικό διάλογο, και το 2008 είναι με πρωτοβουλία της Ε.Ε. «Έτος Διαπολιτισμικού Διαλόγου», και να αξιοποιήσει το πλούσιο πολιτιστικό της απόθεμα αν θέλει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε διεθνές επίπεδο. Προτεραιότητα πρέπει να είναι η ΝΑ Ευρώπη, οι χώρες της λεκάνης της Μεσογείου, οι παρα-Ευξείνιες χώρες και τα μέρη όπου διαβιεί ομογενειακό στοιχείο, καθώς και οι νέες μεγάλες αγορές όπως η Κίνα, η Ινδία και φυσικά η Ιαπωνία.» Η Κίνα όμως βρίσκεται στο επίκεντρο των κινήσεων και του Ιδρύματος Νιάρχου εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου το 2008 αλλά και του ΟΠΕΠ καθώς, όπως λέει ο κ. Μαύρος: «Συζητήσαμε με το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών στο Πεκίνο και τη Σανγκάη για να βρούμε τρόπο να δώσουμε υποτροφίες σε κάποιους σπουδαστές που θα ήθελαν να περάσουν το καλοκαίρι στην Ελλάδα. Στη λογική της αμοιβαιότητας υπάρχει η σκέψη να δημιουργηθεί το αντίστοιχο τμήμα στην Κέρκυρα • συζητείται μάλιστα τώρα με το υπουργείο Παιδείας. Επιπλέον να υπάρξει και πρόγραμμα για Ελληνες που θα πάνε στην Κίνα». Για το ΕΙΠ και τον κ. Μπαμπινιώτη, «πρώτος χώρος ενδιαφέροντος είναι οι βαλκανικές χώρες, δεύτερος χώρος _ χωρίς να σημαίνει και χρονική σειρά _ οι πρώην ανατολικές χώρες, τρίτος χώρος η Ασία, δηλαδή Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία και Κορέα.» Με τη σειρά του το ΥΠΠΟ διαπιστώνει, «πολλά κενά στην προβολή της Ελλάδας μέχρι σήμερα» και ο κ. Ζαχόπουλος δηλώνει ότι στην πολιτική του υπουργείου «έντονο είναι το ενδιαφέρον για την περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής».
Συγκλίνουν αλλά δεν συμπίπτουν απόλυτα οι απόψεις των εκπροσώπων των φορέων άσκησης της πολιτιστικής πολιτικής για τις γεωγραφικές και χρονικές –ενδεχομένως- προτεραιότητες. Αυτό μπορεί να σημαίνει ευκαιρία δημιουργικού διαλόγου και κατάρτισης κοινής στρατηγικής ή ρήξη, με συνέπεια σπασμωδικές κινήσεις και αλληλοεπικαλύψεις, και με θύμα την απώλεια ευκαιριών στην προβολή του ελληνικού πολιτισμού, ιδίως τη στιγμή που διακυβεύονται πολύ σημαντικά θέματα όπως η ανάληψη δραστηριότητας στη ΝΑ Ευρώπη, για παράδειγμα, το οποίο: «είναι πολύ σημαντικό. Επιπλέον, έχει συνειδητοποιηθεί πλέον από τις πολιτικές δυνάμεις, τον κόσμο της Παιδείας, των διανοουμένων και το κοινωνικό περιβάλλον ότι η Ελλάδα μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στα Βαλκάνια» σύμφωνα με τον κ. Μπαμπινιώτη. «Δεν πρέπει όμως να μείνει στην απλή συνειδητοποίηση. Πρέπει να περάσει σε έργα γιατί πράγματι _ και οι ξένοι το βλέπουν αυτό _ η Ελλάδα στη ΝΑ Ευρώπη μπορεί να είναι ένα σημείο αναφοράς για οτιδήποτε γίνεται στην Ευρώπη. Ιδίως στον χώρο του πολιτισμού όλοι αναγνωρίζουν ένα προβάδισμα πολιτιστικό της Ελλάδας, οπότε δεν θεωρούν υποτιμητικό γι' αυτούς να αποδεχθούν αυτή την πραγματικότητα.» Και συνεχίζει: «Εδώ θα ήθελα να θυμηθώ τον Ρήγα, που στη Χάρτα του οραματίζεται ενωμένα τα Βαλκάνια, με έναν πρωταρχικό ρόλο της Ελλάδας και ως γλώσσας και ως σημείου αναφοράς. Αυτή η προφητική ενόραση του Ρήγα σήμερα, ύστερα από τόσα χρόνια, έρχεται να γίνει μια πολιτική και πολιτιστική πραγματικότητα. Τα πράγματα λοιπόν είναι απλά: η Ελλάδα μπορεί να παίξει έναν ρόλο σημαντικό στα πολιτιστικά στα Βαλκάνια, αλλά για να τον παίξει πρέπει να έχει παρουσία στα Βαλκάνια. Και ως σήμερα δεν την έχει».
(ΣΥΝΕΧΊΖΕΤΑΙ)
Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
ΜΕΡΟΣ Γ':
ΧΡΟΝΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ -ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ-Η «ΕΞΑΠΛΩΣΗ» ΠΡΟΣ ΔΥΣΜΑΣ
Αλλαγές στον παρόντα χρόνο
Ποια θα μπορούσε να ορίσει κανείς ως μεγαλύτερα προβλήματα στη διαδικασία προβολής του ελληνικού πολιτισμού; Είναι οι απαρχαιωμένοι θεσμοί; Η έλλειψη πολιτικής με συνέχεια και συνέπεια; Είναι οι συναισθηματισμοί στο μάρκετινγκ και οι «αγκυλώσεις» σε απόψεις του παρελθόντος; «Η αρχαιολατρία μας» ήταν η θέση του κ. Σταμάτη Μαύρου. «Ομως η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ έχει διάθεση να ξεπεράσει τα τετριμμένα. Νομίζω ότι απαιτούνται διαχειρίσεις που να είναι μέσα στην αγορά. Δεν μπορείς να κάνεις του “Αθλους του Ηρακλή” (σ.σ.: το έργο-συμπαραγωγή της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας και μεγάλο καλλιτεχνικό και εισπρακτικό φιάσκο) στη Μόσχα, ένα επιεικώς κακό θέαμα, με κόστος 800.000 ευρώ. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί στις επιλογές μας».
Η αρχαιολατρία φαίνεται να έχει και συνέπειες, που επηρρεάζουν την εμπορικότητα και την πιθανή κερδοφορία. Κατά τον κ. Μαύρο: «Οι χώροι που επιλέγουν τα μουσεία στο εξωτερικό για τα πωλητήριά τους είναι οι κεντρικότεροι. Αντίθετα, οι χώροι που διαθέτουν οι έλληνες διευθυντές και τα επιτελεία των μουσείων μας είναι οι περισσότερο κρυμμένοι. Αισθάνονται δηλαδή ότι αυτοί οι χώροι δεν συνάδουν με τους υπόλοιπους. Έχουμε να διανύσουμε πολύ δρόμο ακόμη για την ωρίμανση ως κοινωνία για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζουμε το όφελος από τους χώρους». Στο ίδιο πνεύμα κινείται και το ΥΠΠΟ. Διά στόματος του γενικού του γραμματέα κ. Ζαχόπουλου, δηλώνει: «Οι Ελληνες εισήγαγαν τη λογική, είναι αυτοί που εξορθολόγισαν τον κόσμο», κάτι που μάλλον δεν φαίνεται πάντοτε στην πολιτιστική πρακτική, και «πρέπει να αντιληφθούμε ότι έχει έναν πολύ σκληρό οικονομικό πυρήνα. Και θέλω να αποενοχοποιήσω την έννοια ανταποδοτικότητα του κέρδους, γιατί όλα αυτά τα χρήματα επιστρέφουν στον πολιτισμό ως συντήρηση αρχαιολογικών χώρων, ως νέες υποδομές, νέα μουσεία, νέες εκθέσεις και χρηματοδότηση του σύγχρονου πολιτισμού». Και ιδού ένα πρακτικό παράδειγμα: «μια κορυφαία εταιρεία πολυεθνική θέλησε να κάνει την Ακρόπολη κεντρικό μήνυμα της διαφημιστικής της εκστρατείας για ένα χρόνο. Που σήμαινε προβολή στα μεγαλύτερα τηλεοπτικά κανάλια, στις μεγαλύτερες εφημερίδες και περιοδικά του κόσμου, και με δαπάνη που αντιστοιχεί στο 1/6 της δαπάνης του ελληνικού κράτους για την προβολή της Ελλάδας στο εξωτερικό. Το ΚΑΣ παρά τα όσα του καταμαρτυρούν γνωμοδότησε θετικά. Από τα ΜΜΕ όμως, παραδόξως προβλήθηκε η μειοψηφούσα άποψη. Όλα θα γίνονταν με τρόπο που δεν προσέβαλε το μνημείο, ίσα-ίσα το αναδείκνυε, άλλωστε είναι ένα πασίγνωστο σημείο αναφοράς της παγκόσμιας κληρονομιάς. Αυτό το πρότζεκτ είναι σε εξέλιξη.»
Όμως ποτέ δεν είναι αργά: «Διαπιστώνουμε ελλείψεις και προσπαθούμε να ανταποκρινόμαστε στα αιτήματα των καιρών: κατ' αρχάς με τη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου, που η Ελλάδα δεν είχε σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Κάναμε τη Διεθνή Εκθεση στη Θεσσαλονίκη με μεγάλη επιτυχία, που μας δίνει με τη σειρά της δυνατότητες. Επειτα, αν και συμμετέχουμε σε διεθνείς εκθέσεις, δεν έχει η χώρα διεθνή θεσμό» λέει ο κ. Χ. Ζαχόπουλος. Και συνεχίζει: «Την Outlook τη χαρακτήρισα χωρίς μειωτική διάθεση μια εικαστική αρπαχτή, διότι δαπάνησε πάρα πολλά και είχε ένα στιγμιαίο αποτέλεσμα. Θέλουμε να δημιουργήσουμε θεσμούς και να διεκδικήσουμε την εξωστρέφεια, που, κακά τα ψέματα, λόγω των υποδομών, των ικανοτήτων μας και λόγω του εθισμού μας στο ευρωπαϊκό περιβάλλον μπορούμε να βγάλουμε πέρα πολύ καλά. Εχουμε πολλά προγράμματα συνεργασίας και ανταλλαγών και θέλουμε να κάνουμε πράγματα το συντομότερο δυνατόν _ και μάλιστα από το Δ' ΚΠΣ. Εχουμε ήδη υποβάλει τον στρατηγικό σχεδιασμό μας στο υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και έχει κατ' αρχήν εγκριθεί. Ολες αυτές οι υποδομές όμως θέλουν και το αυριανό, κατάλληλα εκπαιδευμένο κοινό. Με το πρόγραμμα “Παιδεία και Πολιτισμός” έχουμε ήδη δεσμεύσει 2,4 εκατ. ευρώ και με δράσεις όπως τα θεωρικά, η ψηφιακή διάχυση του πολιτισμού σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και η εικαστική παρέμβαση σε χώρους θέλουμε να δημιουργήσουμε το κοινό που θα ζητάει τον πολιτισμό». Για το ΕΙΠ και τον κ. Μπαμπινιώτη τα «ρεαλιστικά, διαδοχικά βήματα με ορατά αποτελέσματα είναι ο τρόπος για να προβληθεί καλύτερα ο ελληνικός πολιτισμός» και πιο συγκεκριμένα, «επειδή, όπως γίνεται και με τα συναφή αντίστοιχα ιδρύματα - Βρετανικό Συμβούλιο, Γαλλικό Ινστιτούτο κτλ.-, επίκεντρο της δραστηριότητας είναι η γλώσσα και όλα τα άλλα είναι γύρω γύρω και εξ αφορμής της γλώσσας, αυτό το πρότυπο νομίζω ότι ήρθε η ώρα να το εφαρμόσουμε και εμείς. Να υπάρξουν αυτά που λέω εστίες ελληνικού πολιτισμού με επίκεντρο τη γλώσσα και ό,τι πλέκεται γύρω και πέρα από αυτήν: λογοτεχνία, τραγούδι, κινηματογράφος, αλλά και η επιστήμη φυσικά. Η έμφαση θα είναι βεβαίως στη νέα ελληνική γλώσσα αλλά θα γίνονται και αναφορές στα παλιότερα ελληνικά μας για εκείνους που το επιθυμούν.» Το ΕΙΠ πρέπει να έχει επιτελικό χαρακτήρα, να οργανώνει τις προσπάθειες και πάντοτε γύρω από την εστία και με βάση τη γλώσσα θα προσελκύει κόσμο». Για τον νυν πρόεδρο του ΟΠΕΠ κ. Σιώμψη, με εμπειρία από τον δημόσιο αλλά και τον ιδιωτκό τομέα, το άμεσο μέλλον απαιτεί «αφενός τη σωστή διαχείριση και πραγματοποίηση του σχεδιασμού που έχει ήδη εγκριθεί, αφετέρου στην πορεία με βάση το «νέο credo» του οργανισμού που περιστρέφεται γύρω από τη μαζικότητα, τη συμμετοχή, κυρίως των παιδιών και των νέων ανθρώπων.» Επομένως τα προγράμματα που εκπονούνται τώρα από τον ΟΠΕΠ, θα αφορούν κυρίως σε «δράσεις που αξιοποιούν την πολιτιστική κληρονομιά και κάνουν τους νεότερους συμμέτοχους. Να συνειδητοποιήσουν ότι αυτό που παραλαμβάνουν είναι δική τους ευθύνη να το συνεχίσουν.»
(συνεχίζεται)
Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΣΤΟ ΕΩΤΕΡΙΚΟ
Φορείς και Στόχοι
Αυτά τα λάθη γίνεται προσπάθεια να διορθωθούν με τη συνεργασία ιδιωτικών φορέων (ιδρυμάτων) και φυσικά του Δημοσίου _ μέσω του ΥΠΠΟ και εποπτευομένων φορέων όπως ο ΟΠΕΠ (Οργανισμός Προώθησης Ελληνικού Πολιτισμού που όταν ιδρύθηκε το 2001, σκοπό είχε να υλοποιήσει το πρόγραμμα της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας) και το ΕΙΠ (Ελληνικό Ιδρυμα Πολιτισμού), που δραστηριοποιείται σε διάφορες χώρες συνδεδεμένες παραδοσιακά με τον ελληνισμό της διασποράς, όπως η Αλεξάνδρεια και η Οδησσός, αλλά και το Βερολίνο. ( Τα γραφεία της Νέας Υόρκης έχουν μάλλον αναστείλει τη λειτουργία τους).
«Η Ελλάδα προβάλλεται με πάρα πολλούς τρόπους. Αμέσως ή εμμέσως, θετικά ή αρνητικά, οργανωμένα ή ανοργάνωτα» λέει αισιόδοξα ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ κ. Χρήστος Ζαχόπουλος, αγγίζοντας ταυτόχρονα το πρόβλημα της μεθόδου, και συνεχίζει: «Η προβολή γίνεται πρώτα από τον δημόσιο και δεύτερον από τον ιδιωτικό τομέα. Τα Ιδρύματα έχουν ένα σημαντικό πολιτισμικό ρόλο και συνεργαζόμαστε με αυτά». Οπως για παράδειγμα «σε έκθεση για τον βυζαντινό πολιτισμό στη Νέα Υόρκη» καταθέτει τη δική του άποψη το Ιδρυμα Σ. Νιάρχου: «Πιστεύουμε στις συνεργασίες, ειδικά για θέματα πολιτισμού».
Τώρα βέβαια, πόσο η απαιτητική λειτουργία ενός ιδιωτικού φορέα μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος συνεργασίας στο Ελληνικό Δημόσιο παρά τις εκατέρωθεν καλές προθέσεις; «Δεν έχουμε αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα. Υπάρχουν κάποιες καθυστερήσεις και σίγουρα οι ρυθμοί είναι λίγο διαφορετικοί, αλλά δεν έχουμε αντιμετωπίσει ιδιαίτερα προβλήματα και είμαστε ιδιαιτέρως χαρούμενοι για τη συνεργασία μας με όλες τις κυβερνήσεις» δηλώνει το Ιδρυμα Νιάρχου. Επίσης, «όταν αλλάζει η κυβέρνηση, δεν υπάρχει τόσο μεγάλη αλλαγή στόχων, απλά η αλλαγή προσώπων καθυστερεί λίγο τις διαδικασίες». Βεβαίως, «το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει αρκετά καλός συντονισμός. Από μια άποψη αυτό ίσως είναι δικαιολογημένο διότι δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχουν γίνει καταλογοποιήσεις, για παράδειγμα, ώστε να γνωρίζουμε τις ανάγκες κατά περιοχή, ανά πρότζεκτ, ανά μουσείο. Δεν μας διευκολύνει να έχουμε μεμονωμένες αιτήσεις. Θα μας διευκόλυνε αν υπήρχε κάποιο συνέδριο που να έλεγε στους ιδιωτικούς φορείς ποιές είναι οι ανάγκες κατά περιοχή, ώστε να υπάρχει συντονισμένη βοήθεια». Ο κ. Ζαχόπουλος πιστεύει ότι το «Συμβούλιο Πολιτισμού που εξήγγειλε ο υπουργός θα λύσει το πρόβλημα της προχειρότητας και των αλληλοεπικαλύψεων των δραστηριοτήτων των διαφόρων οργανισμών. Να υπάρξει αλληλοπληροφόρηση και ένας πιο μακροπρόθεσμος στρατηγικός προγραμματισμός που θα επιτρέψει εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων και ταυτόχρονα τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των προσπαθειών».
Για ποιον λόγο όμως μείναμε πίσω στην πολιτιστική πολιτική; Ο κ. Γ. Μπαμπινιώτης, νέος πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (ΕΙΠ), δίνει τη δική του εξήγηση: «Νομίζω ότι, ενώ η χώρα μας είναι κατ' εξοχήν δημιουργός πολιτισμού, στην πρόσφατη ιστορία της, λόγω σειράς προβλημάτων που είχαν να επιλύσουν οι Ελληνες από τον εμφύλιο ως την οικονομική δυσχέρεια, δεν είχαν την ηρεμία να αξιολογήσουν σωστά τις δυνάμεις τους. Ετσι δεν αξιολόγησαν τη δύναμη που τους δίνει ο πολιτισμός, δεν πίστεψαν στον ελληνικό πολιτισμό και δεν τον προέβαλαν όσο θα έπρεπε.». Επίσης, «ως σήμερα δεν δράσαμε συστηματικά και συντονισμένα. Αφήσαμε να λειτουργεί υπέρ ημών το όνομα και η ιστορική προσφορά της Ελλάδας στον πολιτισμό. Οσο περνούν τα χρόνια και υποχωρεί η παιδεία και δεν φέρνει σε επαφή τους λαούς με τα κλασικά γράμματα, την ιστορία κ.λπ., τόσο υποχωρεί και η γνώση της παρουσίας της Ελλάδας. Παλιότερα ο Ολλανδός ή ο Βέλγος γνώριζαν μέσα από τη σχολική τους παιδεία τι είναι ο ελληνισμός. Σήμερα τον αγνοούν μέσα από τη σχολική τους παιδεία, επομένως η σχέση που υπήρχε, και ήταν αποδοχής και αναγνώρισης, δεν υπάρχει πια. Πρέπει να ξαναδημιουργήσουμε αυτή τη σχέση. Προέχει η παρουσία μας στους χώρους αυτούς και με χαμηλούς τόνους, χωρίς να προκαλούμε, να περάσουμε ένα μήνυμα ισότητας, αμοιβαιότητας και αναγνώρισης της αξίας όλων των πολιτισμών, και του δικού μας». Κατά τον πρώην πρόεδρο του ΟΠΕΠ, κ. Μαύρο: «Πρέπει να πάψουμε να πιστεύουμε ότι η προγονική κληρονομιά θα καθορίζει στο διηνεκές τον ρόλο και την αξία μας, και να καταλάβουμε ότι κρινόμαστε για τη σημερινή παρουσία της Ελλάδας. Τα εύσημα για τον Παρθενώνα και την Ακρόπολη τα εισπράττουν εκείνοι που τα έφτιαξαν. Πρέπει να καταλάβουμε ότι στο παρόν έχουμε σημαντικές προσωπικότητες που αν τους δώσουμε τα ερείσματα μπορούν να κάνουν τη δουλειά τους. Και επίσης οι προσωπικότητες να καταλάβουν ότι επειδή ενδεχομένως είσαι μεγάλος καλλιτέχνης, θα πρέπει να σε πληρώνει ο έλληνας φορολογούμενος».
Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Μέρος πρώτο μιας έρευνας που έκανα πέρυσι, και δεν δημοσιεύθηκε για διάφορους λόγους, πάνω στο θέμα του τίτλου. Θα τη δείτε σε συνέχειες. Τότε ακόμη γραμματέας του ΥΠΠΟ ήταν ο Χ. Ζαχόπουλος. Επίσης, ελάχιστα άλλαξαν, στο διάτσημα που πέρασε, και είπαμε πάει πάνω από χρόνος, από τότε που ξεκίνησε η έρευνα, μέχρι να ολοκληρωθεί και να γραφτεί.)
Οταν αναφέρεται κανείς στον ελληνικό πολιτισμό πρέπει καταρχήν να διαχωρίζει αν αναφέρεται στο «ένδοξο ελληνικό» του παρελθόντος ή στον «ανύπαρκτο, νέο μετα-Βαλκάνιο και μπουζουκοφιλή». Και οι δύο, ο δεύτερος με μεγαλύτερη άνεση, είναι η αλήθεια, προκαλούν στους γηγενείς σειρά αντιδράσεων, από ανασήκωμα φρυδιών, στραβομουτσούνιασμα, αδιαφορία ή ειρωνεία, ως συνολικό σνομπάρισμα _ κάτι σαν τις αντιδράσεις των εφήβων στην πρωινή προσευχή.
Και οι δύο έχουν συνδεθεί με κοινωνικές ομάδες και κρατικές πρακτικές _ δεν συζητείται η λέξη «πολιτική» γιατί προϋποθέτει όραμα και στρατηγική _, την «αρετή των Ελλήνων» και σχολική σφαλιάρα να κατέβει σαν μουρουνόλαδο η «Κύρου Ανάβασις». Κάπου μεταξύ εθνικής υπερηφάνειας, ξενοφοβίας, βεβαιότητας περί της αθανασίας της πατρίδος (διότι ως γνωστόν «η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει»), εκδραμάτισης για τα δεινά που υπέστη η μικρή και ηρωική χώρα, άκρατου συναισθηματισμού, έλλειψης γούστου και νεοπλουτισμού, ο πολιτισμός επενδύθηκε την ξύλινη γλώσσα του σνομπισμού ή την αδιαφορία και τον χουλιγκανισμό των νεοσουξέ.
Ο πολιτισμός λοιπόν της μικρής -πλην ηρωικής- χώρας παραμένει «άγνωστο πεδίο» τον 21ο αιώνα. Το πολιτισμικό κομφούζιο φαίνεται σε όλο του το μεγαλείο σε περιπτώσεις όπου ένα τρόπαιο σε έναν μουσικό διαγωνισμό που δεν σημαίνει τίποτε και για κανέναν _και προορίζεται για τους νέους ευρωπαίους εταίρους των Βαλκανίων και του πρώην «κομμουνιστικού μπλοκ» στα πρώτα τους βήματα στην ενωμένη Ευρώπη _ σημαίνει συναγερμό στα μίντια και στην καρδιά των Ελλήνων.
Που θα πει –μεταξύ άλλων- ότι όσο η βολική φιλελληνική _ και για πολλούς ενοχλητική _ ματιά εκλείπει και μένει το σκληρό πλαίσιο του ανταγωνισμού της αγοράς, τόσο γίνεται δυσκολότερο να βρεθεί τρόπος ισότιμης και ενεργούς συμμετοχής στα διαδραματιζόμενα «στο εξωτερικό». Επομένως η Ελλάδα θα χρειαστεί να περάσει την επώδυνη μεταβατική φάση που περιλαμβάνει το κοίταγμα στον καθρέφτη για να δει τα όριά της, να δει τις ομοιότητες _ και τις διαφορές βεβαίως, αλλά αυτές είναι ευκολότερος στόχος _ από τις άλλες επαρχίες της Μεσογείου με τους χαμένους πολιτισμούς.
Θα πρέπει επίσης να διαβάσει χωρίς ενοχές τις εκδοχές των περιηγητών στη «μετα-αποικιακή» ημιάγρια κοινωνία του 19ου αιώνα και να αποδεχθεί το γεγονός ότι σε αυτή τη χώρα υπάρχουν ακόμη κλειστά ήθη, κομπασμός, αυταρχισμός και άκαμπτη πατριαρχία, μεγάλα δάνεια στην τέχνη και επαναλαμβανόμενη προβολή στοιχείων του πολιτισμού της στο εξωτερικό, η οποία σχετίζεται με το πιο «πιασάρικο» στοιχείο της, τη λευκότητα των αποχρωματισμένων μνημείων της _ τον ισχυρότερο μύθο μετά το «λευκό και το γαλάζιο των νησιών». Τα κατάλοιπα της ρομαντικής, φιλελληνικής ματιάς με την ανοχή και τη συγκατάβαση που κληροδότησαν στη Δύση, καθώς και τα «έτοιμα προς εκμετάλλευση» μνημεία απάλυναν τις συνειδήσεις πολλών υπουργών Πολιτισμού. Ευτυχώς που υπήρχαν έτοιμα τα ερείπια της ένδοξης αρχαιότητας, stars του πολιτιστικού μάρκετινγκ που δεν ξέπεσαν ποτέ _ παρά την αλόγιστη και τυχαία χρήση, χωρίς στρατηγική, πρόγραμμα, συνέχεια και όραμα.
(συνεχίζεται)
Τρίτη 26 Αυγούστου 2008
ΣΤΟ ΜΕΤΡΟ
Χώρια που και από έρωτα να πάθεις τη ζημιά, το αντικείμενο του πόθου μπορεί να γίνει ένας αποτυχημένος ξεφτίλας, ένας κοιλαράς φαλάκρας, ένας άξεστος κλανιάρης, οπότε τι είχες τι έχασες. Τελοσπάντων, ανάμεσα στη σκέψη να είχε ένα τόμιγκαν και στις ανθρωπιστικές καταγγελίες, η σκέψη της χαλάρωσε και το συναίσθημα βίαιης μισανθρωπίας χαλάρωσε.
Ξανάρθε σαν κύμα εμετικό όταν αντίκρυσε το ζευγαράκι: αυτός κοντοπίθαρος με βερμούδα και χοντρόγαμπες, με ματάκι λαμπερό απ' την ευτοπεποίθηση που του 'δωσε η κάμψη της προφητείας του πατέρα ότι "δε θα σταυρώσει ούτε γκόμενα τέτοιος χαμένος που είναι". Αυτός όμως βρήκε, παρ' όλο που οι προβλέψεις ήτανε γκανιάν εναντίον του. Και τώρα καμάρωνε. Η μπουμπούκα που ξετρύπωσε ήτανε μισό κεφάλι -ατάκουνη- πάνω απ' το λεβέντη, χαζότερη κι απ' το σιχαμένο τσαντάκι που κράταγε, έκανε φούσκες, και τα μπράτσα της θα κρατιόντουσαν σχετικά σφιχτά μέχρι το πολύ τα 28 της χρόνια κατά την προφητεία της γράφουσας, σε καμιά δε περίπτωση μετά την απόκτηση τέκνου. Σίγουρα έμοιαζε στη μάνα της, και η κωλάρα της θα διπλασιαζόταν με ρυθμό μετοχής-φούσκας σε εποχές του Σημιτικού Πασόκ.
Ο χοντροπόδαρος λούζερ τη φίλαγε περιπαθώς, και με το ένα μάτι έξω απ' το μαλλί, για να βλέπει ο κόσμος το καμάρι του, κι αυτός την αηδία του κόσμου. Έσφιξε το πόδι με την παλάμη, στο σημείο που οι καουμπόηδες και η Καλάμιτυ Τζέιν, είχαν το όπλο. Γαμώ το ειρηνιστικό παρελθόν και τις διαδηλώσεις κατά του στρατού και της οπλοφορίας που είχε πάει, και της είχαν αφήσει ένα βαθύ πασιφιστικό τραύμα.
Η χαζογκόμενα τον φίλαγε σαλιάρικα και μέσα απ' την τσίχλα της μουρμούριζε κάτι σαν "χιχιχι! έλα...μη...μμμμ". Το χέρι του άρχισε να κατεβαίνει προς τον κώλο της, αυτόν που θα διπλασιαζόταν κλπ. Η σαλιάρα τραβήχτηκε χαχανίζοντας ελαφρά, και κοίταξε βλακωδώς κάτω απ' τις αφέλειες τη στάση που θα κατέβαιναν. Το "στοπ" λειτούργησε στο ασυνείδητο: προφύλαξη, στάση μετρό, παύση ερωτοτροπίας. Ο Δρ. Φρόυντ καμάρωνε. Ξέχασε το τόμιγκαν και θυμήθηκε ένα ταξίδι στο Λονδίνο. Και στο ορίτζιναλ μετρό, με την ιστορία αιώνα, την αταραξία, τα ποντίκια στις γραμμές (πώς και δε γίνονται ψητά; τι γνώσεις αστροφυσικής έχουν οι ρατατούηδες του Λονδίνου;), την έμπνευση και τη μυρωδιά κάθε φορά. Ουπς! πιο ηλίθια κι απ' το σαίάρικο βλήμα, έχασε τη στάση. Και να πω ότι ήταν και πολλές...
Σάββατο 23 Αυγούστου 2008
ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ
Το ξέρω από πρώτο χέρι, διότι εκεί που παραθέριζα (...) αίφνης μπήκε μια από το παράθυρο. Η οικολογική και φιλοζωική μου συνείδηση μου υπέδειξε, αφού της είπα διάφορα μπινελίκια, να της δείξω την άγουσα προς τα έξω από άλλο παράθυρο, μια και επουδενί ήθελε να ξαναβγεί απ' το ίδιο. Φαίνεται όμως ότι το παιχνιδάκι της άρεσε, και άρχισε να μπαίνει απ' το ένα, να τη βγάζω απ' το άλλο. Την τέταρτη φορά, η οικολογική μου συνείδηση πήγε στα τσακίδια και πήρα τη μυγοσκοτώστρα σε σχήμα χεριού.
Έφαγε το ξύλο της αρκούδας. Της έκανα και καράτε, τύπου να τη χτυπάω στη μέση-δαχτυλίδι οριζόντια -το ΄χω δει στον Ντάντικοφ- για να κοπεί στα δύο, ντρέπομαι που τα λέω τα βασανιστήρια, κι αυτή λαχάνιαζε για λίγο και δώσ' του πάλι. Αποφάσισα να την ονομάσω Ζαν-Κλωντ σε κείνο το σημείο, εξάλλου είχαμε γνωριστεί μετά από τόση ώρα ξυλοδαρμού.
Αφού πόνεσε το χέρι μου και κόντεψε να κοπεί το χεράκι της μυγοσκοτώστρας, έπεσε κάτω το ζωντανό.
Αλλά ρε παιδιά, δεν είχε πεθάνει!!! Μια ανάσα έκατσε να πάρει, και όρμηξε για τον 25ο γύρο. Εντωμεταξύ ημίγυμνες καλλονές διαφήμιζαν το ταμπελάκι με τον αριθμό του γύρου που θα παίζαμε στο ρινγκ. μουσική του Ρόκυ Νο 35, και το Eye of the Tiger συντρόφευαν τον αγώνα. Ο Ζαν-Κλωντ είχε ξεμείνει από κόλπα. Κάπου εκεί έπεσε -επιτέλους- ξερός. Άει σιχτίρ.
Εγώ όμως την εξοχή την απεχθάνομαι, πέρα από το ότι με τσιμπάει ότι πετάει κι ότι κολυμπάει, και επειδή όλα αυτά τα τσιμπιάρικα είναι και καρδαμωμένα απ' τον καθαρό αέρα.
Επίσης, βρίσκονται σε αφθονία, παντού.
Όπως στο μπάνιο, όπου μπαίνεις, ΒΡΑΔΥ γαμώ το, και πάνω στο σαπούνι του εξοχικού των φίλων σου, βλέπεις κάτι καφέ, μακρύ, με διπλό διαφορικό, να κουνάει τις κεραίες του.
Είναι η μόνη φοβία (ζώου) που έχω. Και να εξηγούμαι: ο φοβικός δε βλέπει ότι και οι άλλοι. Δηλαδή κάτι ζωντανό, σιχαμένο, καφέ, κακάσχημο μέχρι βλακείας του δημιουργού του, γρήγορο, που κάνει γλιάτς κάτω απ' την παντόφλα, και απαντάται σε μεγέθη μέχρι 0,5x0,09.
Βλέπει:
-κάτι τεράστιο (σαν τζιπ Τσερόκι)
-που έχει προσωπικά μαζί του όπως ο καρχαρίας στις ομώνυμες ταινίες, και έχει έρθει να τον εκδικηθεί
-που έχει υπερφυσικές δυνάμεις όπως τα ζόμπι του Τζωρτζ Ρομέρο
-που δεν είναι ένα, αλλά 1101, που θα ξεδιπλωθούν ανά πάσα στιγμή και θα καταπνίξουν το χώρο, και θα δώσουν στον επιτιθέμενο φοβικό το Τέζα να το φάει αυτός.
Έδωσα στον άντρα της παρέας ένα Αζαξ για τζάμια, ένα οινόπνευμα πράσινο, τη μυγοσκοτώστρα, μια πετσέτα για να προκαλέσει προσωρινό αποπροσανατολισμό του ζώον, μια λακ για τα μαλλιά, τον έκλεισα στο μπάνιο ευχόμενη καλή τύχη και θα τον θυμόμαστε, κι έφυγα. Κι επειδή το καφέ τέρας ήταν πιο έξυπνο από τον άντρα της παρέας, έφυγε, κι έμεινε σε μένα η αγωνία. Κάθε φορά πήγαινα στο μπάνιο ζωσμένη με τα προαναφερθέντα, σαν καμικάζι της αλ-φατάχ σε αποστολή. Να πληροφορήσω εδώ τους αγαπητούς μου αναγνώστες, ότι το σπρεί για τα μαλλιά, είναι πολύ αποτελεσματικό στις κουκαράτσες. Προκαλεί σύγχυση, βήχα, αργοπορία, έκπληξη, πλήξη, θυμό, κατάθλιψη, απώλεια ακοής, σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, και δίνει χρόνο για σφαλιάρες στον επιτιθέμενο. Μπορεί να χαλάει το όζον, αλλά δε θα αφήσουμε τα υπολείμματα του πλανήτη στις κατσαρίδες...!
Υ.Γ. Μην μπερδέψετε τις κατσαρίδες με άλλο ζωντανό. Σε άλλη φάση των διακοπών προκάλεσα ανήκεστο βλάβη ψυχολογικού τύπου και πανικού σε γρύλλο (τριζόνι), το οποίο έκλεισα κάτω από ένα ποτήρι περιμένοντας το πρωί για να διαμαρτυρηθώ για κατσαρίδες στο ξενοδοχείο. Όταν το έδειξα, μου είπαν "αχ, αυτό θα σας τρέλλανε όλο το βράδυ, αλλά πού είναι η κατσαρίδα που λέγατε;" απάντησα: "αυτό νόμισα για κατσαρίδα. Ετούτο εδώ δεν έβγαλε κιχ όλο το βράδυ, δεν ήξερα ότι μιλάει κιόλας". "Καλέ είναι τριζονάκι, να, κοιτάξτε που θα το αφήσουμε ελεύθερο".
Και πού να το ξέρω; Δεν έμοιαζε με το γρύλλο που είχα δει στον Πινόκιο.
Παρασκευή 22 Αυγούστου 2008
ΤΑ ΖΩΑ ΜΟΥ ΑΡΓΑ
Λίγες οι φωτεινές εξαιρέσεις με αρκουδίσιον και ανεμιστήρες για να διαλέξει κανείς τι επιθυμεί.
Άσε την ανησυχία μήπως και δεν έχουν καθαρίσει οι άχρηστοι οι ξενοδόχοι της πεντάρας τα φίλτρα και κινδυνέψεις απ' τη νόσο των λεγεωνάριων.
Κρίμα, συν που σε χρεώνουν και τρελλά λεφτά γιατί έχει τη σούπερ άνεση το δωμάτιο. Ε ρε φάπα που θέλουνε!
--------------------------------------------------------------------------------------------
Οι κρετίνοι της ημέρας ήταν πέντε μπάτσοι σε μοροσυκλέτες, στην οδό Κόκκαλη (Μέγαρο Μουσικής), περί τις οκτώ το βράδυ. Πέρασαν με τόσο θόρυβο, τόση αδιαφορία και τόσα γκάζια, που αν ένας απ' αυτούς τους τσόγλανους μου έδινε κλήση για κάποιο λόγο, θα του την έχωνα στον κώλο.
---------------------------------------------------------------------------------------------
Κακώς και καταδικάζουμε τους ξυλοδαρμούς, αλλά κι αυτό το παρακράτος, τον πέτρο Ευθυμίου έβαλε στόχο;;;! Μα πορκέ; Για τους αγώνες; Για τις επιδόσεις στην πολτιική αρένα; Μήπως λόγω βλακείας παρακρατικής;
(Ρε μπας κι ήτανε καμμιά γκόμενα που τα 'χε πάρει αγρίως;)
TΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ και άλλα...
Μπάι δε γουέι, ότι σιχαινόμουν περισσότερο στην Αγγλία και δεν πλησίαζα ούτε με σφαίρες, ήταν οι Έλληνες φοιτητές: τεμπέληδες, κακομαθημένοι, αγενείς, καλοπερασόπουλοι, σαν γόνοι ευγενών από Μπανανία που είχαν πάει στο εξωτερικό να φάνε τα κλεμένα απ' τα ταμεία της χώρας. Ο νους τους πώς θα τη βγάλουν χωρίς να ζοριστούν, κάθε Σ/Κ στα μπουζούκια του Λονδίνου, παραπονούμενοι μονίμως για το σκληρό αγγλικό εκπαιδευτικό σύστημα. Να τους πατήσεις χάμω τους κακοαναθρεμένους.
Οι πειρατές, πολύ σπάνια, έμεναν με καμιά πεντάρα επάνω τους. Τα τρώγανε σε γλέντια, τζόγο και γυναίκες, και σε λίγο έπρεπε να βγουν και πάλι για δουλειά...Σιγά μην ξέφευγε ο Παλαιοκώστας απ' τον κανόνα.
Πέμπτη 21 Αυγούστου 2008
H ΝΤΟΠΑ
Και τι ωραία μούτρα κάνει το ντοπέ: σπυριά, μούσκουλα που σπάνε τα κουμπιά, τα φερμουάρ και ότι πάει να τα περιορίσει, κάνει τη φωνή λιγάκι "δε μου πέρασε ο πονοκέφαλος αλλά και μένα στ' αρχίδια μου γιατρέ", και μοιάζει εφ' όρου ζωής η καλλονή που τα παίρνει με τον Τζίμη τον Τίγρη, αλλά στο πιο αντρουλέ.
Οι Ολυμπιακοί είναι όπως η Γιουροβίζιον, οι Άγγελοι του Τσάρλυ και ο Ρουβάς παλιά: ενδιαφέρουν και διασκεδάζουν τα ανήλικα από εννιά μέχρι δεκατεσσάρων. Οι υπόλοιποι συμμαζευτείτε.
Τετάρτη 20 Αυγούστου 2008
Τρίτη 12 Αυγούστου 2008
ΤΕΛΕΤΗ ΕΝΑΡΞΗΣ
-Δεν εστιάζει πλέον η προπαγάνδα στο γεγονός, τους Αγώνες, αλλά στη χώρα. πιο ξεκάθαρα από οποιαδήποτε άλλη φορά. Ίσω ςαπό τον καιρό του βερολίνου, το '36, να έχουμε τόσο μεγάλη έμφαση στη χώρα. Οι Ολυμπιακοπί της Αθήνας ήταν πρόγευση, τώρα στο πεκίνο, τα πήραν όλα κι έφυγαν οι Κινέζοι.
-Εθνικιστική η τελετή και βεβαίως από δομή και αισθητική, στα χνάρια του Παπαιωάννου, να το πούμε -έστω κι αν καμμία δεν μου άρεσε.
-Μιλιταριστική σε βαθμό κακουργήματος, με φόρα παρτίδα το στρατό να βηματίζει ομοιόμορφα για τη σημαία. Το μήνυμα το πιάσατε: η Κίνα είναι ενωμένη, το κόμμα την καθοδηγεί, οι πολίτες και οι οπλίτες (τι ομοιότητα...) πλάι-πλάι βαδίζουν στου μεγάλου τιμονιέρη την ορμή...
-Κιτς, με όλο το λακαριστό και το μαύρο-χρυσό της Κινεζικής τεχνοτροπίας, σε διαστάσεις εξοντωτικές για το μάτι.
-Εμπορικότατο Κινέζογουντ (κατά τα Μπόλυγουντ και Χόλυγουντ) σινεμά του Γιμού, με όλα τα ανθισμένα λουλουδάκια της άνοιξης, όλες τις μεταξοτυπίες με τα δεντράκια και τις μπαμπουδιές (τα φυτά μπαμπού έτσι δε λέγονται;!), κι όλες τις τυλιχτές περγαμηνές που έκαναν δέκα ώρες να ξετυλιχτούν...
-Βαρετόοοοοοοοοο...
-Τεχνολογικοτεχνικά δεν συζητείται.
-Όλα τα κλισέ της Κινεζικής τέχνης.
-Το μεγάλο ψέμα και αυταπάτη της Δύσης περί της αρμονίας με τη φύση του Τάι-Τσι κι όλων των τεχνών. Αρχαίζουσες αναπαραστάσεις και εσωτερικεύσεις εικόνων για θάρρος και μαγεία (την ταχύτητα του πάνθηρα και την ακοή του λιονταριού...). Εκτελεσμένο από χιλιάδες αθλητές, ήταν σαν άσκηση στο γκουλάνγκ, ή στις πλατείες -και πάλι- τον καιρό του μεγάλου τιμονιέρη.
Το όλον: πότε θα καταργηθούνε οι ρημαδοαγώνες;
Κυριακή 10 Αυγούστου 2008
ΣΚΕΨΕΙΣ (για τις επιχορηγήσεις)
Οι στρατηλάτες της χορευτικής τέχνης θα μοιράσουν φέτος λοιπόν, σύμφωνα με την απόφαση του ΕΚΕΘΕΧ, 500.000 ευρώ. Υποτίθεται ότι η εξυγίανση -για άλλη μια φορά- επετεύχθη, τα κριτήρια αναβαθμίστηκαν και η μοιρασιά έγινε δίκαια. Το κοινό που κοιμάται τον ύπνο του δικαίου στις παραστάσεις ή στέλνει ασταμάτητα μηνύματα με τα κινητά τηλέφωνα, που σιγοβλαστημάει για το θέαμα, αλλά στο όνομα της νεόκοπης ενασχόλησής του με την κουλτούρα δεν τολμάει να εκφράσει δυνατά τις αντιρρήσεις του, θα ήταν ίσως ένας καλός κριτής του τι πραγματικά κατάφεραν τις προηγούμενες σαιζόν οι ομάδες που επιχορηγήθηκαν. Το αυτό, και οι προσκεκλημένοι για διακοπές και θεάματα αλλοδαποί κριτές, όταν βρίσκονται εκτός πεδίου βολής του Ξενίου Διός (ή απλούστερα, άλλα λέμε όταν βρισκόμαστε εντός του πεδίου φιλοξενίας, και άλλα στη χώρα μας).
Πολλά από τα κριτήρια αξιολόγησης του ΕΚΕΘΕΧ είναι αμφισβητήσιμο αν μπορούν να στηρίξουν μια μακροπρόθεσμη «εξέλιξη» του χορού: πολυσυλλεκτικό τοπίο, έμφαση στην έρευνα αλλά και διατήρηση πιο συμβατικής γραφής κ.ο.κ.
Ό μεθερμηνευόμενον εστί, δεν θίγουμε το παλιό, δεν θίγουμε το πατενταρισμένο «κάργα ελληνικό», αλλά δίνουμε και σε όποιον απειλεί να αφήσει ξερούς τους θεατές απ’ τη βαρεμάρα και την καλλιτεχνική ένδεια , στο όνομα της ανάμιξης της θεωρίας –κακήν κακώς- με την πράξη, (αφού αυτό συμβαίνει και στην αλλοδαπή).
Η Τερψιχόρη να λυπηθεί το φιλοθέαμον κοινό τη χρονιά που έρχεται.